بازی به ویژه بازیهای فکری، ذهنی و هوشی همواره موضوع مورد پژوهش روانشناسان و نظریه‌پردازان در ادوار مختلف بوده که به عنوان یک راه میان‌بر برای دسترسی به مسائل دنیا تعریف شده است، بازیهای ذهنی همچون شطرنج، سودوکو، حل جدول‌ها و یا مسائل ساده حساب که تأثیرشان بر رشد هوش، استدلال و شخصیت افراد مخصوصا در سنین پایین انکارناپذیر است؛ در کل می‌توان گفت بازی یعنی هر گونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفداری که به صورت فردی یا گروهی انجام شود البته با لذت و هیجان.
شطرنج از جمله بازیهای فکری است که هم بین بچه‌ها طرفدار زیاد دارد و هم بزرگترها؛ به طوری که از یک وسیله تفریحی سرگرم‌کننده به یک رشته ورزشی محبوب و پرطرفدار تبدیل شده است، رشته‌ای که در تمام دنیا و در همه عرصه‌ها جایگاه خاصی پیدا کرده؛ در واقع شطرنج ورزش مغز است که به تقویت ذهن، هوش و حافظه کمک می‌کند.
به سراغ یکی از قهرمانان این رشته در استان اصفهان رفته‌ایم تا با فعالیت‌هایش بیشتر آشنا شویم؛ شطرنج‌باز جوانی که افتخاراتش در رده ملی و بین‌المللی بسیار چشمگیر و قابل توجه است.
وی در یکی از ماه‌های فصل سرد سال متولد شد؛ فصل زیبای برفی که انتهایش سنجاق شده به بهار، بهاری دل‌انگیز با همه قشنگی‌های یک خاطره، خاطره‌ای خوش از عیدی و هفت‌سین و حاجی فیروز و عمو نوروز.
از 8 سالگی شطرنج را به طور حرفه‌ای آغاز کرد و ادامه داد تا به سن جوانی رسید؛ حال که 19 ساله است موفقیت‌های زیادی در کارنامه دارد، کارنامه‌ای درخشان که نشان از سال‌ها تلاش و اراده بی‌پایان اوست؛ شاهین لرپری زنگنه در این گفت‌وگو با ما همکلام شده است.
فارس: تیزهوشی را چطور معنا می‌کنید؟
لرپری زنگنه: استعداد فردی را در یک رشته یا کار خاصی می‌توان عنوان کرد.
فارس: آدم تیزهوشی هستید؟
لرپری زنگنه: خیلی دوست ندارم از ویژگی‌های مثبت خودم تعریف کنم، بهتر است که افراد دیگر در موردم نظر دهند.
فارس: دقت و تمرکز بالا که از ویژگی‌های خوب و مثبت شماست باعث شده بروید سراغ شطرنج؟
لرپری زنگنه: قبل از اینکه به این سؤال جواب دهم باید بگویم من از 5 یا 6 سالگی با شطرنج آشنا شدم و آن موقع در بدو شروع اصلا به این موضوعات توجه نکردم؛ تنها علاقه بوده چراکه معتقدم برای انجام هر کاری هر چه قدر استعداد، توانایی و سرمایه داشته باشیم اما علاقه نباشد بی‌نتیجه است و فایده‌ای ندارد، کلا تمرکزم در هر کاری بالاست چه شطرنج چه درس خواندن؛ وقتی مشغول انجام کاری هستم اصلا متوجه نمی‌شوم اطرافم چه می‌گذرد حتی سروصداها و یا حضور افراد را در دور و برم متوجه نمی‌شوم؛ بالاخره علاقه، حافظه قوی و حمایت خانواده مهم است تمرکز بالا هم فاکتور مهم و تأثیرگذاری است.
فارس: فرق شطرنج با سایر بازیهای فکری چیست که شما تا این حد مجذوبش شدید؟
لرپری زنگنه: تفاوتش هم زیاد است و هم خاص؛ از بین همه بازیهای فکری تنها شطرنج است که به عنوان رشته ورزشی شناخته شده به طوری که در خیلی از کشورها همچون روسیه شطرنج ورزش اول است حتی در این‌قبیل کشورها اهمیت و ارزش یک شطرنج‌باز از یک فوتبالیست هم بیشتر است به طور کلی ترکیبی از ابعاد فکری و هنری است که روز به روز بر گستردگی‌اش افزوده می‌شود در حالی که در ایران هنوز جایگاه واقعی‌اش را پیدا نکرده؛ نکته قابل توجه اینکه برخلاف سایر بازیهای فکری شانس در آن دخیل نیست.
فارس: معمولا افرادی که به بازیهای فکری به خصوص شطرنج علاقه نشان می‌دهند در دوران تحصیل وارد رشته‌هایی می‌شوند که به هوش بالا و ذهن قوی نیاز دارد، آیا در مورد شما هم اینطور بوده است؟
لرپری زنگنه: من از دوران راهنمایی تا آخر دبیرستان در مدرسه تیزهوشان (اژه‌ای اصفهان) درس خواندم؛ تا سال دوم دبیرستان رشته تجربی بودم و بعد تغییر رشته دادم به علوم انسانی؛ در حقیقت سال آخر دبیرستان بسیار علاقه‌مند شدم تحصیلات دانشگاهی‌ام را در رشته علوم انسانی ادامه دهم، فقط با سه ماه درس خواندن رتبه 193 کنکور انسانی را به دست آوردم و الان هم دانشجوی سال اول رشته حقوق در دانشگاه اصفهان هستم.
فارس: تأثیر بازی شطرنج را در کسب این موفقیت‌ها تا چه حد می‌دانید؟
لرپری زنگنه: شطرنج مزایای زیادی دارد باعث تقویت تمرکز و حافظه می‌شود و قطعا تأثیرگذار است کسی هم که حرفه‌ای بازی کند دنیای دیگری است؛ به نظر من اگر مانند خیلی از کشورهای دیگر دنیا شطرنج در مدارس باشد می‌تواند به لحاظ درسی خیلی به بچه‌ها کمک کند البته این را هم بگویم که هوش و استعداد هر کسی با علاقه‌اش میکس می‌شود و علاقه در هر کاری حرف اول را می‌زند.
فارس: مهره‌های سفید و سیاه شخصیت‌دار، تخته چوبی، کلا چه چیز در شطرنج همیشه برای شما جذابیت داشته است؟
لرپری زنگنه: شطرنج یک رشته فوق‌العاده پیچیده و سخت است که نهایتی برایش وجود ندارد، زمان‌بر هم هست، به عنوان مثال در برخی رشته‌ها یک ورزشکار ممکن است بعد از چهار یا پنج سال قهرمان المپیک شود اما در شطرنج 20، 30 سال وقت لازم است تا فرد به یک جایگاه نرمال برسد پس باید برایش وقت گذاشته شود، در سطح جهان هم هر زمان نوآوری جدیدی در آن به وجود می‌آید با این حال من به عنوان یک شطرنج‌باز حرفه‌ای سالیان سال است که از بررسی و بازی کردن آن لذت می‌برم.
فارس: از بین مهره‌های شطرنج به کدامیک بیشتر علاقه دارید؟
لرپری زنگنه: مهره اسب
فارس: دلتان می‌خواست وارد جعبه چوبی می‌شدید جای مهره اسب بودید و با حرکت خاص او مهره‌های مقابل را از میدان به در می‌کردید؟
لرپری زنگنه: شطرنج مدلی از جنگ است حتی استراتژی جنگ مانند ضدحمله در آن کاربرد دارد؛ من دوست دارم سواره‌نظام در جنگ باشم اما دوست ندارم یک مهره چوبی باشم که بشکند.
فارس: از افتخارات ملی‌تان صحبت کنید.
لرپری زنگنه: اعزام‌های برون‌مرزی‌ام در رده ملی زیاد بوده که من به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنم؛ با 5 مدال طلا و یک نقره رکورددار قهرمانی آسیا در رده نوجوانان و جوانان هستم که از 10 سالگی تا الان که 19 ساله‌ام است به این موفقیت رسیده‌ام، کسب آخرین نرم استاد بزرگی در المپیاد جهانی باکو به همراه تیم ملی بزرگسالان (سال 2016 میلادی) که در واقع بهترین نتیجه تاریخ شطرنج ایران به دست آمد، کسب مدال طلای المپیاد زیر 16 سال در دو رده تیمی و انفرادی در مغولستان، کسب مدال طلای تیمی زیر 10 سال در ویتنام، کسب عنوان نایب‌قهرمانی در مسابقات بین‌المللی کارون که اخیرا در اهواز برگزار شد و دیگر مدال‌های جهانی، آسیایی، آزاد و بین‌المللی که تعدادشان هم زیاد است.
فارس: امسال کنفدراسیون شطرنج آسیا شما را به عنوان جوان برتر سال آسیا معرفی کرد؟
لرپری زنگنه: مدال برنز مسابقات جهانی نوجوانان زیر 18 سال در روسیه را دلیل این انتخاب عنوان کرده‌اند البته عملکردم در سال گذشته نیز حائز اهمیت بوده که مهم‌ترینش کسب عنوان استاد بزرگی است چراکه اولین و تنها استاد بزرگ شطرنج اصفهان و سیزدهمین استاد بزرگ تاریخ شطرنج ایران هستم.
فارس: گرفتن لقب استاد بزرگ شطرنج چه حسی دارد و در چه سالی این لقب به شما تعلق گرفت؟
لرپری زنگنه: برای رسیدن به این درجه باید مسابقات زیادی را شرکت کنیم، حد نصاب‌های سختی دارد و کار فوق‌العاده طاقت‌فرسا است، در کل از زمانی که شطرنج را آغاز کردم سال‌ها دنبال کسب این درجه بودم و از اهداف مهمم بوده، الان که به این جایگاه رسیدم حسم یک حس خوب و شیرینی است که قابل وصف نیست؛ شهریور ماه سال گذشته در مسابقات جهانی باکو استاد بزرگی‌ام مسجل شد، در حقیقت حد نصاب‌های لازم را در این رقابت‌ها (مسابقات جهانی باکو) تکمیل کردم.
فارس: سقف آرزوهایتان در این رشته کجاست و تا کجا می‌خواهید پیش بروید؟
لرپری زنگنه: در هر درجه‌ای که هستیم و بخواهیم به درجه بالاتر ارتقا پیدا کنیم کار سخت‌تر است، قطعا متوقف نخواهم شد و به قهرمانی جهان و سطوح بالاتر فکر می‌کنم؛ هر چقدر سقف آرزو بزرگ‌تر باشد پیشرفت هم بیشتر است.
فارس: به شروع سال جدید چیزی نمانده، فکر می‌کنید سال 96 سال خوبی برایتان بوده است؟
لرپری زنگنه: بله، از نظر تحصیلی‌ام که قدم مثبتی برداشتم و از نظر شطرنج هم همینطور نتایج خوب و قابل توجه بوده؛ امیدوارم سال 97 خیلی بهتر و مثبت‌تر هم شود.
فارس: در آستانه سال نو یک آرزو کنید و یک دعا برای ملت ایران؟
لرپری زنگنه: امیدوارم همه از دو نعمت اصلی امنیت و سلامتی برخوردار باشند چون هیچ مقامی بالاتر از این دو نعمت نیست، اگر امنیت و سلامتی نباشد همه مقام‌ها، قهرمانی‌ها و پول و مادیات بی‌معنی است؛ آرزو می‌کنم در درجه اول خانواده‌ام و بعد خودم از این دو نعمت برخوردار باشیم.
آموزش نوین شطرنج
